Kazimierz Wyka - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Kazimierz Wyka

105 lat temu w Krzeszowicach urodził się Kazimierz Wyka, jeden z najwybitniejszych literaturoznawców polskich drugiej połowy XX wieku, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł w Krakowie 19 stycznia 1975 roku.

Był jednym z niewielu polonistów, którzy z równym powodzeniem uprawiali wszystkie dziedziny literaturoznawstwa: historię literatury, krytykę literacką i teorię literatury. Pisał rozprawy naukowe i szkice literackie. Pierwsza książka Wyki Modernizm polski ukazała się jeszcze w roku 1937. W 1948 roku ogłosił Pogranicze powieści, rzecz o prozie polskiej pierwszych lat powojennych. Książka ta – podobnie jak pisana w latach 1938–1940, ale wydana dopiero w 1977 praca Pokolenia literackie – do dzisiaj zaliczana jest do podstawowych lektur adepta filologii polskiej. Swoje doświadczenia okupacyjne ogłosił w roku 1957 w książce Życie na niby. Jeszcze w czasie okupacji odkrył talent Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, czego świadectwem rozprawa List do Jana Bugaja. Do jego najważniejszych dokonań historycznoliterackich trzeba zaliczyć ponadto studia o Panu Tadeuszu Mickiewicza, Weselu Wyspiańskiego, o Fredrze, Słowackim, Norwidzie, Reymoncie, ale także o malarstwie Jana Matejki, Jacka Malczewskiego i Tadeusza Makowskiego.

Ważny dział w wielogatunkowym dorobku Kazimierza Wyki stanowią książki krytycznoliterackie, takie jak Rzecz wyobraźni (tu artykuły m. in. o liryce Miłosza, Wata, Herberta, Białoszewskiego, Grochowiaka, Nowaka) i Różewicz parokrotnie, a także eseistyczne, zebrane w tomach Łowy na kryteria, Wędrując po tematach, Nowe i dawne wędrówki po tematach. Nie sposób nie wspomnieć, że jest Wyka również autorem książki Duchy poetów podsłuchane, czyli zbioru pastiszów stylów najwybitniejszych polskich poetów oraz wydanego po jego śmierci tomu Opowiadania.

W latach 1984–2003 ukazał się pod redakcją Henryka Markiewicza i Marty Wyki, córki literaturoznawcy, ośmiotomowy wybór jego najważniejszych studiów: Z pism Kazimierza Wyki, a także teksty z lat 1932–1939 Stara szuflada (w opracowaniu Macieja Urbanowskiego) oraz (opracowane przez Martę Wykę) tomy Wyznania uduszonegoWśród poetów czy (przygotowane do druku przez Pawła Mackiewicza) książki W kraju pełnym tematówTylnym pomostem.

Kazimierz Wyka był jednym z najświetniejszych nauczycieli akademickich. Do legendy przeszło seminarium, jakie prowadził na Uniwersytecie Jagiellońskim, a którego uczestnikami byli m.in.: Jan Błoński, Ludwik Flaszen, Zygmunt Greń, Andrzej Kijowski, Konstanty Puzyna. Stworzył nieformalną krakowską szkołę krytyki. Od 1980 roku w Krakowie przyznawana jest nagroda jego imienia właśnie w dziedzinie krytyki literackiej. Pierwszym jej laureatem był Jerzy Kwiatkowski, w tym roku otrzymał ją Andrzej Mencwel.

W zbiorach Biblioteki Narodowej znajdują się między innymi dzienniki Kazimierza Wyki. Na przykład dziennik podróży do Chin z 1957 roku, dziennik 1965 roku, dziennik z 1972 roku z opisami podróży do Niemiec i do Włoch. Część zapisów literaturoznawca prowadził w brulionach formatu a4 lub a5, część w kalendarzach (za rok 1970, 1971, 1972, 1975). Odnotował np. daty śmierci Juliana Przybosia, pogrzebu prof. Romana Ingardena czy oddania książki Thanatos i Polska do druku w Wydawnictwie Literackim. Z tym ostatnim zapisem sąsiaduje wklejony przez diarystę znaczek Poczty Polskiej z reprodukcją jednego z obrazów Malczewskiego. Wyka miał w zwyczaju inkrustować swoje memuary wycinkami z gazet. Mamy tu np. informację o śmierci Marka Hłaski, nekrolog Jacka Woszczerowicza, wiersz Ernesta Brylla, tekst z „Expressu Wieczornego” o inwazji Wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a nawet terminarz rozgrywek piłkarskich II ligi z udziałem Cracovii, ulubionego klubu profesora.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Wzrost czytelnictwa o 9 punktów procentowych

czytaj więcej o Wzrost czytelnictwa o 9 punktów procentowych

Biblioteka Narodowa zamknięta we wtorek 23 kwietnia

czytaj więcej o Biblioteka Narodowa zamknięta we wtorek 23 kwietnia