Tadeusz Konwicki nie żyje - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Tadeusz Konwicki nie żyje

Zmarł jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy współczesnych Tadeusz Konwicki, autor Sennika współczesnego, Kompleksu polskiegoMałej Apokalipsy. Był także znakomitym reżyserem filmowym, współtwórcą polskiej szkoły filmowej. Miał 88 lat.

Urodził się w Nowej Wilejce na Wileńszczyźnie 22 czerwca 1926 r. W czasie wojny był żołnierzem Armii Krajowej, uczestnikiem akcji „Burza”. Po wojnie znalazł się w Krakowie, a potem przeniósł się do Warszawy. Pracował jako korektor i redaktor w licznych czasopismach: „Odrodzeniu”, „Dzienniku Literackim”, „Po prostu”, „Nowej Kulturze”. Pisał reportaże społeczne, artykuły na temat sportu, felietony. Był także pracownikiem wydawnictwa Czytelnik.

W roku 1947 zadebiutował powieścią Rojsty. W latach pięćdziesiątych wydał m.in. zbiór opowiadań socrealistycznych Przy budowie oraz powieść Władza. W roku 1959 ukazała się pierwsza z jego wielkich powieści Dziura w niebie (1959). Następne to: Sennik współczesny (1963), Wniebowstąpienie (1967), Zwierzoczłekoupiór (1969), Kronika wypadków miłosnych (1974). W roku 1976 ukazał się tom jego wspomnień Kalendarz i klepsydra z wyraźnymi ingerencjami cenzury (pełne wydanie dopiero w roku 2005). Następne jego książki ukazywały się poza cenzurą PRL nakładem „Zapisu”, Niezależnej Oficyny Wydawniczej i wydawnictwa Krąg oraz na emigracji: Kompleks polski (1977), Mała Apokalipsa (1979), Wschody i zachody księżyca (1982), Rzeka podziemna (1984).
Równolegle z literaturą zajmował się filmem. Jako reżyser zadebiutował w roku 1958 filmem Ostatni dzień lata, zrealizowanym na podstawie własnego scenariusza, z pamiętnymi rolami Ireny Laskowskiej i Jana Machulskiego. Film ten został uhonorowany Grand Prix na festiwalu w Wenecji. Zekranizował powieść Czesława Miłosza Dolina Issy (1982) i Dziady Mickiewicza pod tytułem Lawa (1989). Z kolei Andrzej Wajda na podstawie książki Konwickiego nakręcił w 1985 r. Kronikę wypadków miłosnych. Konwicki był autorem lub współautorem scenariuszy tak wybitnych ekranizacji dzieł literatury polskiej, jak Matka Joanna od Aniołów (1960), Faraon (1965), Austeria (1982) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza według utworów Jarosława Iwaszkiewicza, Bolesława Prusa i Juliana Stryjkowskiego, Jowita (1967) w reżyserii Janusza Morgensterna według opowiadania Stanisława Dygata. W 1993 r. na podstawie Małej Apokalipsy film nakręcił grecko-francuski reżyser Costa-Gavras.
W dorobku literackim Konwickiego szczególnie cenione są książki z ostatniego okresu, czyli tomy wspomnień Nowy Świat i okolice (1986) oraz Zorze wieczorne (1991), powieści Bohiń (1987) i Czytadło (1992), a także sylwiczna proza Pamflet na siebie (1995). Jego ostatnia książka to Wiatr i pył, czyli zebrane przez Tadeusza Lubelskiego i Przemysława Kanieckiego utwory ogłoszone wcześniej na łamach prasy w latach 1947–2005. Osobne miejsce w jego dorobku zajmują wywiady, których udzielił Stanisławowi Beresiowi Pół wieku czyśćca (1986) oraz Przemysławowi Kanieckiemu W pośpiechu (2011).
Był jednym z najchętniej tłumaczonych na języki obce pisarzy polskich.

Bibliotece Narodowej Tadeusz Konwicki podarował rękopisy i maszynopisy większości swoich powieści: Małej Apokalipsy, Wschodów i zachodów księżyca, Zorzy wieczornych, jak również kryminału Nic albo nic. W zbiorach BN znajdują się także inne materiały związane ze zmarłym twórcą, m.in. w archiwum Wiktora Woroszylskiego pisana wspólnie z Konwickim nowela filmowa Preparat 09 (Towarzysze z Bezpieczeństwa) z 1951 r., zaś w archiwum Andrzeja Mandaliana scenariusze filmowe powstałe na podstawie utworów Konwickiego: Podporucznik Kiże (1951) oraz Nowy Świat i okolice. Wśród rękopisów przekazanych BN przez prof. Alinę Kowalczykową znajdują się następujące utwory Konwickiego: Dziura w niebie, Kalendarz i klepsydra, Kompleks polski, Sennik współczesny.

Tadeusz Konwicki był jedną z charakterystyczniejszych postaci Warszawy. W roku 2008 uhonorowano go Nagrodą Literacką m. st. Warszawy za całokształt twórczości, zaś w roku 2012 „Gazeta Wyborcza” nadała mu tytuł „Człowieka Roku”.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Hiszpańskojęzyczny żywot Stanisława Kostki z 1678 roku w darze dla Biblioteki Narodowej

czytaj więcej o Hiszpańskojęzyczny żywot Stanisława Kostki z 1678 roku w darze dla Biblioteki Narodowej