Zmarł Tadeusz Różewicz - Aktualności - Biblioteka Narodowa

EN

Zmarł Tadeusz Różewicz

Z wielkim smutkiem informujemy, że zmarł Tadeusz Różewicz, wybitny poeta, prozaik, dramaturg i eseista, urodzony 9 października 1921 r. w Radomsku. W ostatnich tygodniach przekazał Bibliotece Narodowej w darze rękopisy kilku swoich utworów do Kolekcji Polskiej Literatury Współczesnej.

Są to rękopisy utworów ZwiastowanieNie wypowiedziane ogłoszonych w zbiorze wierszy Zawsze fragment w 1996 r., a także dwa warianty wiersza Elegia, poświęconego pamięci Czesława Miłosza, który znalazł się w cyklu Cóż z tego że we śnie, opublikowanym w tomie czwartym Poezji, wydanym w roku 2006 w ramach dwunastotomowej edycji Utworów zebranych, które w latach 2003–2006 ukazały się nakładem Wydawnictwa Dolnośląskiego we Wrocławiu.

Co interesujące, rękopis wiersza Nie wypowiedziane opatrzony został przez Autora datą 1995, której nie ma w książce, zaś rękopis Zwiastowania jest pełen skreśleń, poprawek i dopisków, dzięki czemu badacz twórczości Tadeusza Różewicza ma niepowtarzalną okazję, aby przyjrzeć się warsztatowi pisarza.

Pierwszy z wariantów Elegii nosi tytuł Nadszedł czas, drugi zaś Metamorfozy. Pod tym ostatnim Poeta postawił daty 2007–2014, co oznacza, że pracował nad nim już po opublikowaniu Elegii w książce. To bardzo ważny rys osobowości twórczej Tadeusza Różewicza: nie uznawał swoich tekstów za skończone, wielokrotnie poprawiał je przy okazji nowych wydań. 2 marca 1999 r. podczas spotkania w Audytorium Dembego Biblioteki Narodowej w Warszawie odczytał ogłoszony w tomie Zawsze fragment. Recykling (1998) poemat Gawęda o spóźnionej miłości, dokonując w trakcie lektury ad hoc wielu zmian, o czym mogli się przekonać wszyscy ci, którzy mieli tego dnia przy sobie ów zbiór wierszy i porównywali wersję wydrukowaną z wersją odczytywaną przez Autora.

Tadeusz Różewicz – jako człowiek literatury – występował od zawsze przeciwko wszelkim artystycznym konwencjom, stereotypom, schematom – lirycznym, narracyjnym, dramatycznym. Burząc budował. W ten sposób stworzył IV system wersyfikacyjny w poezji (tom Niepokój), nowy typ prozy eseistycznej (zbiór Przygotowanie do wieczoru autorskiego), wreszcie koncepcję tzw. teatru niemożliwego (dramat Kartoteka). Zmienił nasze tradycyjne – by nie powiedzieć tradycjonalistyczne – myślenie o poezji, uwalniając słowa z wszelkich dyscyplin wersyfikacyjnych. Wprowadził do poezji na niespotykaną dotąd skalę żywą polszczyznę. Co więcej – skompromitował poetyckość poezji, którą charakteryzują z jednej strony czułostkowość i sentymentalizm, natomiast z drugiej – patos i koturnowość. Podstawowym problemem dla Różewicza, wyrażonym w jednym z jego wierszy, było: „stworzyć poezję po Oświęcimiu”. I oczywiście stworzył.

W Bibliotece Narodowej przechowywanych jest również 185 listów Tadeusza Różewicza do przyjaciół Henryka i Romany Voglerów (z lat 1958–2005) oraz listy do Moniki Żeromskiej, Ewy Lipskiej i Zbigniewa Herberta. Narodowa Książnica posiada także w zbiorach rękopis Nauki chodzenia.

UDOSTĘPNIJ:

Aktualności

Hiszpańskojęzyczny żywot Stanisława Kostki z 1678 roku w darze dla Biblioteki Narodowej

czytaj więcej o Hiszpańskojęzyczny żywot Stanisława Kostki z 1678 roku w darze dla Biblioteki Narodowej