Biblioteka udostępnia swe zbiory czytelnikom w czytelniach– nie prowadzi wypożyczeń na zewnątrz/do domu. Dostęp do zbiorów mają osoby powyżej 13 roku życia. Aby móc skorzystać z czytelni trzeba mieć wyrobioną kartę biblioteczną. Imienna karta ze zdjęciem wydawana jest bezpłatnie na miejscu w bibliotece i jest ważna przez 10 lat. Zdjęcie wykonywane jest na miejscu. Dzięki tej karcie można zamawiać książki i mikrofilmy za pomocą katalogu komputerowego, bez wypisywania papierowych rewersów. Po wejściu do wybranej czytelni należy zdeponować kartę czytelnika u dyżurnego bibliotekarza.

Dojazd do gmachu głównego - al. Niepodległości 213

• Metro: stacja Pole Mokotowskie
• Autobusy: przystanek Biblioteka Narodowa
• Tramwaje: przystanek Biblioteka Narodowa

Dojazd do Pałacu Rzeczypospolitej (rękopisy i starodruki) - pl. Krasińskich 3/5

• Metro: stacja Ratusz Arsenał
• Autobusy: przystanek Pl. Krasińskich
• Tramwaje: przystanek Metro Ratusz Arsenał

Po wybraniu odpowiedniej czytelni, należy zdeponować u dyżurujących w niej bibliotekarzy kartę czytelnika. Bibliotekarz wydaje plakietkę z numerem miejsca (w wypadku jej zgubienia czytelnik musi wnieść opłatę w wysokości 15 zł). Należy także zgłosić wnoszone własne książki i czasopisma.

Czytelnik ma prawo:

• uzyskać pomoc dyżurnego bibliotekarza w korzystaniu z dostępnych w czytelniach i Informatorium urządzeń (komputery, czytniki do mikrofilmów i mikrofisz, odtwarzacze dysków optycznych itd.),
• korzystać z własnego sprzętu, np. komputera (powinno się to jednak odbywać za wiedzą i zgodą dyżurnego bibliotekarza w określonych warunkach i wyznaczonym miejscu),
• korzystać z księgozbiorów podręcznych czytelń w wolnym dostępie,
• zamówić materiały z magazynu i prosić o ich przechowanie według zasad przedstawionych na stronie: jak zamawiać materiały z magazynów,
• zamówić skany, kserokopie lub fotokopie wybranych materiałów według obowiązującego regulaminu i cennika.

Czytelnik jest zobowiązany do:

• zajmowania miejsca zgodnie z numerem na przydzielonej plakietce,
• troskliwego obchodzenia się z udostępnionymi materiałami (m.in. nie wolno podkreślać i kalkować, a także używać książek i czasopism jako podkładek przy pisaniu),
• przestrzegania zakazu wynoszenia udostępnionych materiałów,
• wyciszenia telefonów komórkowych,
• przestrzegania zakazu prowadzenia rozmów przez telefony komórkowe,
• przestrzegania instrukcji i zaleceń dyżurnego bibliotekarza.

Gmach główny, al. Niepodległości 213, parter

Punkt rejestracji znajduje się na parterze, w holu głównym, w pobliżu Czytelni Humanistycznej. Jest czynny przez cały czas otwarcia Biblioteki.

W punkcie rejestracji należy:

• okazać dokument określony w regulaminie,
• zapoznać się z Regulaminem korzystania z Biblioteki Narodowej
• podpisać deklarację przestrzegania Regulaminu.

Dyżurny bibliotekarz po przyjęciu deklaracji wydaje kartę czytelnika.

W punkcie rejestracji (22) 608 23 36 przyjmowane są uwagi dotyczące usług Biblioteki. Na wpisy opatrzone imieniem i nazwiskiem oraz adresem Biblioteka Narodowa odpowiada w ciągu 14 dni.

Tutaj także można składać rewersy do Wypożyczalni Międzybibliotecznej.

W bibliotece wydawana jest bezpłatnie plastikowa karta czytelnika ważna przez 10 lat. Zdjęcie do karty wykonywane jest na miejscu. Dzięki tej karcie można zamawiać książki i mikrofilmy za pomocą katalogu komputerowego, bez wypisywania papierowych rewersów. Utratę karty czytelnika należy zgłosić niezwłocznie w punkcie rejestracji czytelników. Koszt duplikatu wynosi 10 zł.

Po wejściu do Biblioteki Narodowej należy zostawić w szatni nie tylko wierzchnie okrycie, ale także plecaki, teczki i duże torby. Proszeni są o to zarówno czytelnicy, jak uczestnicy spotkań, konferencji, czy osoby zwiedzające wystawy. Biblioteka udostępnia w szatni plastikowe torby na drobiazgi, które czytelnik chce ze sobą wnieść na teren katalogów i czytelń. Użytkownik może także zabrać ze sobą własne książki czy czasopisma i własny laptop (ale wyłącznie bez zewnętrznego opakowania).

W Bibliotece Narodowej obowiązuje:

• zachowanie ciszy,
• zakaz korzystania z telefonów komórkowych w czytelniach i katalogach,
• zakaz wnoszenia na teren Czytelń, Pracowni Informacji Naukowej i Katalogów wszelkich posiłków i napojów (można je ew. zostawić w specjalnie do tego celu przeznaczonych miejscach),
• zakaz wynoszenia materiałów bibliotecznych poza obręb czytelni, w której są udostępniane,
• odnoszenie się do powierzonych materiałów bibliotecznych (książki, czasopisma, karty katalogowe etc.) z należnym szacunkiem.

Szczegółowe przepisy porządkowe określa Regulamin korzystania z Biblioteki Narodowej.

Mając w pamięci powyższe zasady, należy udać się do punktu rejestracji.

Gmach Biblioteki Narodowej jest przystosowany do potrzeb czytelników niepełnosprawnych:

• wejścia dla czytelników na wózkach są specjalnie oznaczone
• wybudowano podjazdy zewnętrzne
• wejście dla czytelników nie ma progów
• dysponujemy windami przystosowanymi dla wózków inwalidzkich
• dostępne są toalety dla osób niepełnosprawnych
• w szatni znajdują się wózki inwalidzkie, z których można skorzystać w razie potrzeby
• wewnątrz budynku znajdują się pochylnie, po których mogą przejechać wózki

Udostępnianie zbiorów osobom z dysfunkcjami wzroku i słuchu

Czytelnikom niewidzącym i niesłyszącym Biblioteka Narodowa udostępnia sprzęt i oprogramowanie komputerowe umożliwiające korzystanie z książek, czasopism i innych publikacji na miejscu. Poręczne powiększalniki przenośne oraz stacjonarne o panoramicznych monitorach (22”) do użytku osób słabo widzących uruchomiono zarówno w czytelniach głównego gmachu BN i w Pałacu Rzeczypospolitej.

W czytelniach utworzono stanowiska komputerowe wyposażone w oprogramowanie udźwiękowiające i szybkie skanery. Osoby z niepełnosprawnościami mogą korzystać z wybranych książek, czasopism, dokumentów życia społecznego lub innych publikacji drukowanych w dostępnym formacie elektronicznym. Dla ułatwienia komunikowania się i dostępu do informacji osób z dysfunkcjami słuchu przy stanowiskach komputerowych w czytelniach zainstalowano specjalne urządzenia wspomagające - pętle indukcyjne.

Projekt "Punkt Dostępu Osób Niepełnosprawnych do Zbiorów BN" jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

• Regulamin Punktu Dostępu Osób Niepełnosprawnych do Zbiorów Biblioteki Narodowej

Szczegółowych informacji o udogodnieniach dla czytelników niepełnosprawnych udzielają pracownicy Biblioteki na miejscu w punkcie informacyjnym oraz pod numerem tel.: (22) 608 23 30.

• Czytelnie dysponują bogatymi księgozbiorami podręcznymi z wolnym dostępem do półek. Czytelnik może po prostu podejść do regałów, wybrać potrzebne pozycje i przenieść do zajmowanego przez siebie stolika. Pozycji z księgozbiorów podręcznych nie można wynosić poza obręb danej czytelni. Po wykorzystaniu należy je odłożyć na wyznaczone miejsca.
• Nazwy działów rzeczowych, według których uporządkowane są księgozbiory, wypisane są na półkach.
• W celu znalezienia poszukiwanych pozycji, można także posłużyć się katalogami. W katalogu komputerowym obok sygnatur książek i czasopism znajdujących się w księgozbiorach podręcznych widnieją odpowiednie oznaczenia: Czyt. Og. (Czytelnia Ogólna), Czyt. Hum.(Czytelnia Humanistyczna), Czyt. Muz.(Czytelnia Muzyczna) itd. W wypadku kłopotów z odnalezieniem danej pozycji na półce należy zwrócić się o pomoc do dyżurnych bibliotekarzy.

Zbiory Biblioteki Narodowej (poza księgozbiorami podręcznymi czytelń) przechowywane są w magazynach. Aby z nich skorzystać, należy za pomocą opcji "zamów" bezpośrednio z katalogu komputerowego złożyć zamówienie drogą elektroniczną (dotyczy posiadaczy plastikowej karty czytelnika) lub w odpowiedniej czytelni złożyć rewersy zawierające wypisane z odpowiednich katalogów dane bibliograficzne poszukiwanych publikacji oraz ich sygnatury złożone z cyfr lub cyfr i liter.

Stosowane w sygnaturach oznaczenia literowe oznaczają:

• A = egzemplarz archiwalny, udostępniany jedynie w wypadku, gdy nie ma drugiego egzemplarza
• Cim, Cym = cymelium, egzemplarz bardzo cenny, rzadki
• Chr = egzemplarz szczególnie chroniony
• dżs = Dokument Życia Społecznego udostępniany w Czytelni Bibliologicznej
• KW = egzemplarz należący do dawnego księgozbioru wieloegzemplarzowego

Czytelnik ma prawo:

• zamówić jednocześnie:
  a. nie więcej niż 10 jednostek bibliotecznych do każdej z czytelń w gmachu głównym Biblioteki
  b. nie więcej niż 5 jednostek bibliotecznych do Czytelni Rękopisów i Starodruków,
• zatrzymać:
  a. w każdej z czytelń w gmachu głównym Biblioteki nie więcej niż 10 woluminów lub jednostek bibliotecznych sprowadzanych z magazynów bibliotecznych przez 6 dni roboczych bądź
  b. w Czytelni Rękopisów i Starodruków nie więcej niż 5 woluminów lub jednostek bibliotecznych sprowadzanych z magazynów bibliotecznych przez 6 dni roboczych

Materiały nieodebrane przez czytelnika w dniu złożenia zamówienia są zatrzymywane w czytelni przez następny dzień.

Od poniedziałku do piątku zamówienia złożone do godz. 19:45 (w soboty do godz. 15:00) realizowane są tego samego dnia. Zamówienia na wydawnictwa chronione i cymelia są realizowane od poniedziałku do piątku w godz. 8.30 - 15.00.

W Czytelni Rękopisów i Starodruków rewersy realizowane od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 - 16.15.

Szczegółowe informacje na temat zamawiania zbiorów znajdują się w opisach poszczególnych czytelń.

Aby zamówić czasopismo należy odnaleźć w katalogach jego opis i sygnatury poszczególnych egzemplarzy zgromadzonych w magazynach BN. W katalogu komputerowym sygnatury egzemplarzy wyświetlane są pod opisem bibliograficznym.

W katalogu tradycyjnym sygnatury znajdują się w prawym górnym rogu kart katalogowych (pierwsze karty to egzemplarz archiwalny, za nimi egzemplarz drugi - użytkowy - udostępniany czytelnikom).

• Czasopisma polskie gromadzone są w dwóch egzemplarzach, np. "Rocznik Dydaktyczny" sygnatury: P. 263842 A, P.207038 IIegz. </>
• Czasopisma obce gromadzone są w jednym egzemplarzu, np. "Time" sygnatura: P.23522.
• Najnowsze roczniki wybranych czasopism polskich, polonijnych i zagranicznych znajdują się w księgozbiorze podręcznym Czytelni Ogólnej (lista tytułów dostępna jest u dyżurnego bibliotekarza).
• Czasopisma zmikrofilmowane (informacja: "Udostępnia się w postaci mikrofilmu" na kartach katalogowych bądź w katalogu komputerowym) dostępne są w Czytelni Ogólnej.
• Czasopisma bibliologiczne opatrzone sygnaturami bez litery "P", np. 001264 udostępniane są w Czytelni Bibliologicznej.

Na kartach katalogowych zamieszczony jest opis bibliograficzny czasopisma oraz informacje o zgromadzonych w magazynach rocznikach (w przypadku czasopism o bardzo długim okresie ukazywania się, kart katalogowych danego tytułu może być nawet kilkanaście).

Obecnie tradycyjny katalog kartkowy jest systematycznie zamykany, dlatego część kart opatrzona jest informacją: Katalog komputerowy. W takim przypadku informacja o gromadzonych rocznikach dostępna jest już wyłącznie w katalogu komputerowym.

Prawidłowo wypełniony rewers powinien zawierać sygnatury (drugiego egzemplarza i archiwalną), tytuł czasopisma, rok i ewentualnie numer poszukiwanego zeszytu.

Uwaga!

• w przypadku braku wtórnika oraz drugiego egzemplarza czytelnik może otrzymać egzemplarz archiwalny jedynie po uzyskaniu potwierdzenia u dyżurnego bibliotekarza (nie dotyczy czasopism obcych gromadzonych w jednym egzemplarzu);
• egzemplarze oznaczone sygnaturami Kras. i o sygnaturach zawierających dopiski: A, Cim., Cym., Chr., Cim. konsp., Konsp., Min., Wyst. udostępniane są wyłącznie w Czytelni Humanistycznej.

Aby zamówić mikrofilm lub mikrofiszę, trzeba odnaleźć w katalogach opis i sygnatury, jakimi oznaczone są egzemplarze znajdujące się w magazynie. W katalogu komputerowym sygnatury są wyświetlone pod opisem bibliograficznym. Posiadacze plastikowej karty czytelnika mogą zamawiać mikrofilmy drogą elektroniczną. Można również wypisać rewers papierowy.

W katalogach tradycyjnych mikrofilmów należy odnaleźć opis i sygnaturę mikrofilmu dla każdego rodzaju dokumentów (czasopism, rękopisów, starych druków, muzykaliów itp.).

Katalog mikrofilmów rękopisów ułożony jest wg nazw bibliotek przechowujących oryginały oraz wg sygnatur oryginału. Część sygnatur mikrofilmowych można odnaleźć w katalogu komputerowym Biblioteki Narodowej - m. in. stare druki, książki, czasopisma, dokumenty życia społecznego (baza jest stale uzupełniana).

Karta katalogowa zawiera sygnaturę mikrofilmu oraz sygnaturę oryginału. Na rewersie należy uwzględnić tylko sygnaturę mikrofilmu, czyli numer poprzedzony skrótem mf. lub mfisza. W części sygnatur mikrofilmów numery poprzedzone są literami A, B lub BC.

Rewers na mikrofilm rękopisu powinien zawierać również skrót nazwy biblioteki przechowującej oryginał oraz sygnaturę oryginału.

Przy zamawianiu mikrofilmów czasopism należy podać tytuł, rok, ewentualnie poszukiwane numery. Zamawiając rocznik dziennika, należy podać numer i datę wydania poszukiwanego tytułu.

W przypadku zamawiania kilku kolejnych numerów mikrofilmów, można je uwzględnić na jednym rewersie.

Oprócz rewersów wypełnianych ręcznie realizowane są też rewersy pdf.

Rewersy na mikrofilmy należy składać w Czytelni Ogólnej.

Aby zamówić druk ulotny (dokument życia społecznego, np. książkę telefoniczną lub adresową, kalendarz, plakat, program nauczania, druk statystyczny) należy odnaleźć jego tytuł i sygnaturę (rozpoczynającą się od liter DŻS) w katalogu alfabetycznym lub komputerowym, wypisać czytelnie rewers i złożyć w Czytelni Bibliologicznej. W przypadku, gdy w katalogach brak opisu poszukiwanego dokumentu, należy zgłosić się po informację do dyżurnego bibliotekarza. Dżs-y opracowywane są grupowo, mają sygnatury zbiorcze, czyli identyczną sygnaturą oznaczono wiele dokumentów, dlatego - wypełniając rewers - obok tytułu lub np. nazwy organizacji (pisanej bez skrótów) należy podać rok i miejsce wydania dokumentu oraz miejsce imprezy.

Czas oczekiwania na realizację rewersu uzależniony jest od rodzaju zamawianego materiału (od 30 min. do ok. 2 godz.). Jeżeli czytelnik nie jest w stanie sprecyzować zamówienia i będzie konieczne przeprowadzenie kwerendy przez bibliotekarza, dokument może być wówczas udostępniony po uprzednim uzgodnieniu terminu. Cymelia i dokumenty wydane przed rokiem 1915 rokiem udostępniane są również po uprzednim uzgodnieniu terminu (dokumenty te nie są udostępniane w soboty). W przypadku, gdy dokument jest zmikrofilmowany, udostępnia się go w postaci mikrofilmu.

Oprócz rewersów wypełnianych ręcznie realizowane są też rewersy pdf.

Biblioteka Narodowa umożliwia wykorzystanie swoich zbiorów (poprzez fotografowanie i filmowanie) w publikacjach prasowych i książkowych oraz programach telewizyjnych i filmach. Udostępnianie jednostkom organizacyjnym (np. firmom i instytucjom) obiektów ze zbiorów BN do filmowania, fotografowania lub wykonania kopii sprzętem użytkownika spoza BN wymaga specjalnego przygotowania i jest odpłatne.

Na zamówienie osób prywatnych i instytucji wykonywane są odpłatnie reprodukcje materiałów bibliotecznych z oryginałów i dokumentów wtórnych. Ze względu na archiwalny charakter zbiorów Biblioteki Narodowej nie z każdego dokumentu można wykonywać kopie kserograficzne lub cyfrowe. Zasadzie tej podlegają obiekty archiwalne (sygnatura oznaczona literą A), a także wszystkie obiekty w złym stanie zachowania.

Kserokopie wykonywane są wtedy z nośnika wtórnego (z mikrofilmu, zapisu cyfrowego). W przypadku, gdy Biblioteka Narodowa nie dysponuje zapisem na nośniku wtórnym, koszt jego wykonania ponosi czytelnik.

Materiały mogą być kopiowane wyłącznie w zgodzie z obowiązującym prawem, w szczególności z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych.