RDA
RDA : Resource Description and Access (Zasoby Opis i Dostęp) jest nowym standardem katalogowania, zastępującym drugie wydanie angloamerykańskich zasad katalogowania (Anglo-Amercican Cataloguing Rules – AACR2, 2nd Edition Revised) ogłoszonych po raz pierwszy w 1978 roku, a rewidowanych i wznawianych w latach 1988, 1998 oraz 2002.
W 2004 roku rozpoczęto kolejną rewizję przepisów AACR2, której wynikiem miała być trzecia ich edycja – AACR3. W trakcie prac (w 2005 roku) zdecydowano o zmianie nazwy na RDA. W 2008 roku projekt nowych przepisów przedstawiono do dyskusji i ostatecznie opublikowano w Internecie w czerwcu 2010 roku.
RDA zostało opracowane przez Joint Steering Committee for Development of RDA, w skład którego wchodzili przedstawiciele instytucji bibliotekarskich z USA, Wielkiej Brytanii, Kanady, Irlandii, Szkocji i Walii. Obecnie za utrzymanie i rozwój standardu odpowiada RDA Steering Committee (RSC) w imieniu RDA Board.
RSC współpracuje z: IFLA Bibliographic Conceptual Models Review Group, IFLA ISBD Review Group, ISSN International Centre oraz LC Network Development and MARC Standards Office.
Właścicielem RDA są trzy organizacje posiadające prawa autorskie do RDA: American Library Association (ALA), Canadian Federation of Library Associations (CFLA) oraz Chartered Institute of Library and Information Professionals (CILIP). American Library Association publikuje RDA w imieniu właścicieli praw autorskich.
Według oficjalnych materiałów RSC (oświadczenie o celu) „RDA jest zbiorem elementów danych, wytycznych i instrukcji służących budowaniu, zgodnie z międzynarodowymi modelami, poprawnie sformatowanych metadanych zasobów bibliotek i instytucji dziedzictwa kulturowego do zastosowania w zorientowanych na użytkownika aplikacjach linked data”.
Obecnie RDA opiera się na modelu konceptualnym IFLA Library Reference Model (IFLA LRM). Pierwotnie jednak RDA opierało się na prekursorach LRM — na konceptualnych modelach wymagań funkcjonalnych: FRBR, FRAD i FRSAD (zob. zakładka „modele FRBR”).
RDA jest publikowany online w serwisie RDA Toolkit. Jest to zintegrowany, oparty na przeglądarce internetowej serwis, który umożliwia użytkownikom dynamiczne korzystanie z pełnego tekstu RDA oraz różnego rodzaju narzędzi i materiałów pomocniczych. Dostęp do RDA Toolkit jest objęty opłatą abonamentową. Standard RDA jest regularnie aktualizowany i poprawiany. Niezależnie od serwisu RDA Toolkit, co kilka lat publikowana jest drukowana wersja RDA.
RDA jest odpowiedzią środowiska bibliotekarskiego na zmiany, które zaszły w przestrzeni informacyjnej w ostatnich latach i reakcją na duży udział dokumentów elektronicznych w obiegu informacji w nauce. Celem twórców RDA było przygotowanie znormalizowanych wytycznych i instrukcji prezentujących spójne i elastyczne zasady opisu formy oraz zawartości różnego typu publikacji, które będą zgodne z międzynarodowymi zasadami, modelami oraz standardami. Zalecenia RDA skierowane są głownie do świata bibliotekarskiego, ale możliwe są także do zaadaptowania w innych środowiskach (archiwach, muzeach).
Charakterystyczną cechą RDA jest uniezależnienie prezentacji opisu od konkretnego formatu danych bibliograficznych czy systemu informacyjno-wyszukiwawczego służącego do ich przechowywania i udostępniania. RDA jest standardem katalogowania, który w założeniu ma funkcjonować jako narzędzie w trybie online, udostępniające odpowiednie wytyczne i wskazówki potrzebne do sporządzenia opisu bibliograficznego konkretnego typu publikacji oraz punktów dostępu.