Ochrona globalnego dziedzictwa: Biblioteka Hectora Hodlera w Warszawie
Ludwik Zamenhof, twórca esperanto, uważał brak wspólnego języka i pozbawione równości kanały komunikacji między grupami narodowościowymi za podstawowe źródła nieporozumień. Pod koniec XIX wieku powstało esperanto – język prosty, logiczny i dostępny. Szybko rozprzestrzenił się na wszystkie dziedziny życia – handel, naukę, turystykę, literaturę i kulturę – stając się czymś więcej niż narzędziem komunikacji: przekaźnikiem wiedzy i zrozumienia. Dzięki esperanto czytelnicy z Japonii mogli poznać Mickiewicza, Polacy – Cervantesa, a Europejczycy – poetów Ameryki Południowej, co zbliżało odległe światy i sprzyjało wzajemnemu porozumieniu.
Biblioteka Narodowa w Polsce od zawsze pozyskiwała dzieła w języku esperanto. Jednak ze względu na ograniczony dostęp do tych materiałów w zwykłych kanałach dystrybucji oraz ogromne straty wojenne, kolekcja miała charakter bardzo fragmentaryczny. W 2023 roku, po przekazaniu Kolekcji Hectora Hodlera przez Światowy Związek Esperantystów (Rotterdam), Biblioteka Narodowa rozpoczęła intensywną realizację programu konsolidacji, katalogowania i ochrony tego dziedzictwa.
Kolekcja, założona w 1908 roku i rozwijana przez szwajcarskiego esperantystę Hectora Hodlera, obejmuje dziesiątki tysięcy książek, czasopism, prac drukowanych tuż po narodzinach esperanta, dokumentów archiwalnych, pocztówek, fotografii, plakatów, kursów audio, gier edukacyjnych i znaczków pamiątkowych. Obecnie trwa jej katalogowanie i digitalizacja, co czyni Bibliotekę Narodową wyjątkowym ośrodkiem badań nad esperanto oraz patronką unikalnego dziedzictwa kulturowego i intelektualnego Polski i świata.
Preserving a Global Heritage: The Hector Hodler Library in Warsaw
Ludwik Zamenhof, creator of Esperanto, considered the lack of a common language and unequal channels of communication among ethnic groups a fundamental source of misunderstanding. At the close of the 19th century, Esperanto was developed: a simple, logical, and accessible language. It rapidly spread across all spheres of human activity – commerce, science, tourism, literature, and culture – becoming more than a means of communication: a conduit for knowledge and understanding. Through Esperanto, readers could encounter Mickiewicz in Japan, Cervantes in Poland, or South American poets in Europe, bridging distant worlds and fostering mutual comprehension.
The National Library of Poland has always acquired works in Esperanto. Yet, because these materials often fell outside regular distribution channels and due to the immense wartime losses the library suffered, the collection remained highly fragmentary. In 2023, following the donation of the Hector Hodler Collection by the Universal Esperanto Association (Rotterdam), the National Library undertook a sustained programme to consolidate, catalogue, and preserve this heritage.
Founded in 1908 and expanded by the Swiss Esperantist Hector Hodler, the collection comprises tens of thousands of books, periodicals, early printed works, archival documents, postcards, photographs, posters, audio courses, educational games, and commemorative stamps. Cataloguing and digitisation are now in progress, positioning the National Library as an exceptional centre for Esperanto research and safeguarding a unique cultural and intellectual heritage of both Poland and the wider world.