Polska wśród narodów
W okresie międzywojennym Polska odgrywała nadal kluczową rolę w międzynarodowym ruchu esperantystów. Od Warszawy po Kraków i Białystok stowarzyszenia organizowały kongresy, wydawały czasopisma i budowały przyjaźnie wykraczające daleko poza Europę.
Gdy Kraków w 1931 roku gościł XXIII Międzynarodowy Kongres Esperanto, setki uczestników przemierzało jego ulice, rozmawiając jednym wspólnym językiem w kawiarniach i salach wykładowych. Przez tydzień miasto ucieleśniało ideę globalnego dialogu – małego świata połączonego słowami. Dwa lata wcześniej Białystok zorganizował własny regionalny kongres, oddając hołd Zamenhofowi w miejscu jego urodzenia.
Polscy esperantyści byli także aktywnymi redaktorami i wydawcami. Takie czasopisma jak „Lingvo Internacia”, skierowane do robotników, oraz adresowane do młodych czytelników „Juna Esperantisto”, łączyły Warszawę z Tokio i Buenos Aires. Biuletyny i śpiewniki krążyły pośród esperantystów, niosąc polskie głosy w prawdziwie transnarodowej rozmowie.
Goście z daleka – wśród nich Lakshmiswar Sinha (1905–1977) z Indii oraz Kola Ajayi (1906–?) z Nigerii – wykładali w całej Polsce, pojawiając się w prasie i radiu. Tacy tłumacze jak Leo Belmont (1865–1941), przekładali poezję esperanto na język polski (w tym utwory, których autorem był kataloński poeta Jaume Grau Casas), wprowadzając polskich czytelników w nowe krajobrazy emocji.
Dzięki esperanto Polska – głęboko zakorzeniona w swojej tradycji, lecz otwarta na świat – stała się zarówno gospodarzem, jak i uczestnikiem ruchu.
Poland Among Nations
In the interwar years, Poland continued to play a central role in the international Esperanto movement. From Warsaw to Kraków and Białystok, associations organised congresses, edited journals, and built friendships that reached far beyond Europe.
When Kraków hosted the 23rd Universal Esperanto Congress in 1931, hundreds of participants filled its streets, conversing in a single shared language in cafés and lecture halls. For a week, the city embodied the possibility of global dialogue – a small world bound together by words. Two years earlier, Białystok had held its own regional congress, paying tribute to the birthplace of Zamenhof.
Polish Esperantists were also prolific editors and publishers. Periodicals such as Lingvo Internacia, aimed at workers, and Juna Esperantisto, for younger readers, linked Warsaw with Tokyo and Buenos Aires. Bulletins and songbooks circulated through the Esperanto network, carrying Polish voices into a truly transnational conversation.
Visitors from afar – among them Lakshmiswar Sinha (1905–1977) from India and Kola Ajayi (1906–?) from Nigeria – lectured throughout Poland, appearing in newspapers and on the radio. Translators such as Leo Belmont (1865–1941) brought Esperanto poetry into Polish, including works originally written in Esperanto by the Catalan poet Jaume Grau Casas, introducing new emotional landscapes to Polish readers.
Through Esperanto, Poland stood as both host and participant – firmly rooted in its own traditions, yet fully open to the world.