Eugeniusz Kwiatkowski - Biblioteka Narodowa

EN

Eugeniusz Kwiatkowski

Eugeniusz Kwiatkowski

Autor: prof. Wojciech Roszkowski

Starając się zrozumieć strukturalne problemy utrudniające rozwój gospodarczy Polski nie sposób pominąć lektury Dysproporcji (1932) Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jak mało kto potrafił on bowiem połączyć wnikliwą analizę historyczno-gospodarczą ze znajomością praktyki gospodarowania i polityki gospodarczej.

Urodził się jako syn krakowskiego prawnika w 1888 roku. Dzieciństwo spędził jednak głównie w rodzinnym majątku koło Zbaraża. Po maturze studiował chemię we Lwowie, gdzie angażował się w organizacjach „Zet” i „Zarzewie”, a w roku 1912 studia te ukończył na uniwersytecie w Monachium. Podczas I wojny światowej walczył w Legionach Polskich i zajmował się działalnością konspiracyjną w Polskiej Organizacji Wojskowej. W wojnie z bolszewikami dosłużył się stopnia porucznika.

Po wojnie objął stanowisko dyrektora technicznego Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie. Dyrektorem naczelnym zakładu był wówczas profesor Ignacy Mościcki, autor nowatorskiej metody pozyskiwania kwasu azotowego z powietrza.

Po przewrocie majowym w 1926 roku Mościcki, który został prezydentem RP i docenił ogromne sukcesy Kwiatkowskiego w zarządzie fabryki, rekomendował go na stanowisko ministra przemysłu i handlu. W latach 1927–1930 Kwiatkowski przyczynił się do zbudowania drugiej Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Świerczkowie pod Tarnowem (nazwę miejscowości przemianowano na Mościce).

Jako minister szczególnie dużo uwagi poświęcał jednak także rozbudowie portu w Gdyni, który – wraz z magistralą kolejową z Górnego Śląska do tego portu – uważał za państwowy priorytet gospodarczy. W latach wielkiego kryzysu był w obozie sanacyjnym niesłusznie krytykowany za dopuszczenie do ogromnego załamania w przemyśle, toteż i sam wyrażał się dość sceptycznie o upartyjnianiu aparatu państwowego przez sanację. W latach 1931–1935 kierował jednak z powodzeniem fabryką w Mościcach. Był też członkiem Rady Banku Polskiego i popierał rządową politykę silnego złotego, w czym narażał się z kolei zwolennikom rozluźnienia dyscypliny finansowej.

Jako najbardziej doświadczony i niewątpliwie skuteczny polityk gospodarczy oraz menadżer przemysłu państwowego w październiku 1935 roku objął tekę ministra skarbu i wicepremiera do spraw gospodarczych. W tej roli zasłynął jako architekt czteroletniego planu inwestycyjnego, w ramach którego rozpoczęto realizację wielkiego projektu Centralnego Okręgu Przemysłowego wokół zbiegu Wisły i Sanu. Nadal troszczył się też o rozbudowę portu w Gdyni.

Lata II wojny światowej spędził Kwiatkowski w Rumunii, gdzie został internowany wraz z rządem RP. Napisał wtedy historię gospodarczą świata (wydaną w 1947 roku pod tytułem Przełomowe momenty w nowoczesnej historii gospodarczej świata). Po wojnie postanowił wrócić do Polski. Pragnął włączyć się w odbudowę kraju i zagospodarowanie Ziem Zachodnich i Północnych, jednak komuniści traktowali to zaangażowanie w sposób czysto propagandowy, uniemożliwiając mu praktyczne działania jako delegata rządu do spraw Wybrzeża. Między innymi sparaliżowali jego plany przekopania Mierzei Wiślanej i zmusili go do przejścia na emeryturę w 1948 roku. Żył odtąd ze skromnej emerytury. Po październiku 1956 roku pisywał drobne artykuły, a także opublikował Dzieje chemii i przemysłu chemicznego (1962). Zmarł w Krakowie w 1974 roku – wielki, nie do końca spełniony talent polityczny i gospodarczy.

 

Eugeniusz Kwiatkowski

 

____________

Sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017–2022

Obchody niepodległości – przejdź do strony