Powstanie w getcie warszawskim w dokumentach życia społecznego
19 kwietnia 1943 roku, w przeddzień żydowskiego święta Pesach, obchodzonego na pamiątkę wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej, wybuchło powstanie w getcie warszawskim. W 80. rocznicę tego największego zbrojnego zrywu Żydów podczas drugiej wojny światowej, a jednocześnie pierwszego powstania miejskiego w okupowanej Europie, Biblioteka Narodowa prezentuje kolekcję dokumentów związanych z codziennością życia w warszawskim getcie.
W dzielnicy żydowskiej, utworzonej w Warszawie 2 października 1940 roku zarządzeniem gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera, Niemcy zamknęli ponad 400 tysięcy Żydów. Ostatecznie żydowską ludność miasta odgrodzono murami 16 listopada 1940 roku na powierzchni ok. 307 ha, tworząc duże i małe getto oddzielone od siebie ciągiem ulicy Chłodnej i placu Mirowskiego. W wyniku szeroko zakrojonej akcji najeźdźców, trwającej od 22 lipca do 21 września 1942 roku, więźniów getta deportowano do obozu zagłady w Treblince. Zginęło tam niemal 300 tysięcy warszawskich Żydów. Jesienią 1942 roku, podczas niemieckiej próby ostatecznej likwidacji getta, w którym pozostawało w tym czasie ok. 50–70 tysięcy osób, żydowska społeczność powzięła decyzję o stawieniu czynnego oporu najeźdźcy. Nierówną walkę z niemieckim okupantem podjęły oddziały Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Tragiczna i beznadziejna obrona zakończyła się upadkiem powstania 16 maja 1943 roku, i tylko kilkudziesięciu zaledwie powstańcom udało się wydostać z płonącego getta.
Prezentowana kolekcja dokumentów dotyczących utworzenia w Warszawie dzielnicy żydowskiej i organizacji życia w getcie obejmuje druki ulotnie, mapy, materiały prasowe, opracowania oraz pamiętniki i wspomnienia, ilustrujące koszmar drugiej wojny światowej. Losy mieszkańców getta można prześledzić, zapoznając się z kolejnymi źródłami, wśród nich z obwieszczeniem okupanta z 16 października 1940 roku informującym o utworzeniu getta, ogłoszonym 10 listopada 1941 roku zawiadomieniem o karze śmierci za nieuprawnione opuszczenie żydowskich dzielnic mieszkaniowych, a także z ostatnimi odezwami ŻOB i listem stojącego na czele tej organizacji bohaterskiego dowódcy żydowskich oddziałów powstańczych Mordechaja Anielewicza, sygnowanym datą 26 kwietnia 1943 roku.