Za nami kolejna edycja Imienin Jana Kochanowskiego
Najhuczniej obchodzone imieniny w Warszawie? Imieniny Jana Kochanowskiego!
Literacki piknik Biblioteki Narodowej odbył się już po raz trzynasty, a jego bohaterką była Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. W trakcie wydarzenia przyjrzeliśmy się życiu poetki i tematom, które poruszała w swojej twórczości – z wrażliwością bliską dzisiejszemu odbiorcy i w odniesieniu do złożoności współczesnego świata.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska była prawdziwą kronikarką miłosnych uniesień i zmysłowych doświadczeń – dlatego w programie wydarzenia znalazło się spotkanie „Serce, rzekłbyś, otwarte”, podczas którego razem z pisarką Anną Cieplak i pisarzem Mateuszem Górniakiem rozmawialiśmy o różnych wizjach miłości we współczesnej literaturze. Z kolei językowi erotyzmu i cielesności oraz jego przemianom w polskiej kulturze przyjrzeliśmy się z artystką Marią Peszek, pisarką i tłumaczką Renatą Lis oraz językoznawcą Mateuszem Adamczykiem.
Tego dnia Maria Peszek pojawiła się na scenie raz jeszcze – po południu, by wspólnie z pianistą, kompozytorem i aranżerem Bartkiem Wąsikiem wykonać Pieśń świętojańską o Sobótce Jana Kochanowskiego.
Bardzo miłosny i nieco erotyczny był tegoroczny mecz poetycki – stały punkt Imienin Jana Kochanowskiego. Rozgrywkę poprowadził, jak co roku, Grzegorz Markowski. Głosami zgromadzonej w Ogrodzie Krasińskich publiczności zwyciężyła drużyna Iwony Bielskiej (Aleksandra Konieczna, Dariusz Kordek, Filip Kosior, Agnieszka Przepiórska), pokonując drużynę Ewy Błaszczyk (Andrzej Chyra, Adam Fidusiewicz, Jakub Przebindowski, Agnieszka Warchulska).
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska poprzez swoją poezję szukała sposobów na radzenie sobie z emocjami. Dlatego podczas spotkania „Poetycki selfcare” poetki Krystyna Dąbrowska, Julia Fiedorczuk i Aldona Kopkiewicz wspólnie zastanowiły się nad relacjami pomiędzy uczuciami, wierszami a dbaniem o siebie. Z kolei w listach i dziennikach Jasnorzewska opisywała doświadczenie choroby – z uwagą przyglądała się ciału, jego słabościom i granicom. Te zapiski stały się punktem wyjścia do rozmowy o tym, jak literatura mierzy się z cierpieniem – własnym i cudzym. W spotkaniu „Dziennik ze znikania” wzięli udział pisarka Izabela Morska oraz reżyser i pisarz Mateusz Pakuła.
Samemu życiu i twórczości Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej poświęcone zostały dwie rozmowy. W trakcie spotkania „Lilka” wspólnie z pisarką Małgorzatą Czyńską oraz dziennikarzem i potomkiem rodziny Kossaków, Rafałem Podrazą, uruchomiliśmy perspektywę biograficzną. Z kolei Mariola Pryzwan przybliżyła słuchaczom korespondencję autorki Pocałunków – listy przeczytali Sonia Bohosiewicz i Tomasz Schimscheiner.
Podczas „Spotkania z duchami” oraz w trakcie „Wieczoru u Witkacego” przenieśliśmy się w czasie. Razem z antropolożką Agnieszką Haską i historykiem Łukaszem Kozakiem przyjrzeliśmy się modzie na spirytyzm z początku XX wieku. A niejako na specjalne zaproszenie Witkacego wybraliśmy się razem z Jasnorzewską do Zakopanego, by dowiedzieć się, jak wyglądały imprezy sto lat temu. Co rozgrzewało ówczesne życie towarzyskie? O czym plotkowano? O której i jak wracano do domu? Przebieg takiej wyobrażonej, witkacowskiej imprezy zrekonstruowaliśmy wspólnie z Natalią Budzyńską – kulturoznawczynią – oraz witkacologiem Przemysławem Pawlakiem. Rekonstrukcję poprowadził dziennikarz i znawca Zakopanego, Bartłomiej Kuraś.
W programie znalazły się też dyskusje, które nie odnoszą się bezpośrednio do postaci poetki, ale poruszają kwestie ważne – lub po prostu ciekawe – z perspektywy dzisiejszego życia literackiego. Podczas debaty „Autorzy i algorytmy” o przyszłości literatury i rynku wydawniczego w dobie sztucznej inteligencji rozmawiali: autorka Dorota Kotas, badaczka AI i specjalistka w przetwarzaniu języka naturalnego Inez Okulska oraz naukowiec specjalizujący się w fizyce biomedycznej – Piotr Durka. Jedno ze spotkań poświęciliśmy także nagrodom, plebiscytom i samej potrzebie podsumowań w literaturze. Debatowali i podsumowywali: aktywistka kulturalna Beata Chmiel, socjolog i antropolog kultury Roman Chymkowski, krytyk literacki Przemysław Czapliński oraz wydawczyni i agentka literacka Beata Stasińska.
Naszą tegoroczną gościnią specjalną była Hanna Krall. Spotkanie „Do końca robić swoje” poprowadził Michał Nogaś, a fragmenty najnowszej książki Jedenaście przeczytała aktorka Szantal Strzelińska.
W programie znalazły się również improwizowany spektakl z Kolektywem Śmiesznie, Imieninowy Quiz Książkowy z nagrodami przygotowany przez Nowy Klub Książkowy oraz slam poetycki z nagrodą dla zwycięzcy, a także tradycyjny już dansing pod gwiazdami. Zagrała Brass Federacja z gościnnym udziałem Eweliny Kordy i Jana Radwana.
Imieniny Jana Kochanowskiego to także targi książki. Jak co roku, w Ogrodzie Krasińskich można było znaleźć kilkadziesiąt stoisk najciekawszych polskich wydawnictw – także tych specjalizujących się w literaturze dziecięcej, które z myślą o najmłodszych uczestnikach pikniku przygotowały całodniowy program warsztatów z pisarzami i ilustratorami.
