Ukazał się tegoroczny numer „Polish Libraries”
Najnowszy, 13 tom „Polish Libraries” jest wyjątkowo obszerny – zawiera czternaście artykułów ukazujących szerokie spektrum badań nad historią książki, bibliotek i archiwów oraz przemian technologicznych wpływających na kulturę piśmienną, przeplatając perspektywę polską i międzynarodową.
Numer otwierają trzy artykuły poświęcone odkryciom i analizom kolekcji prywatnych i instytucjonalnych. Prof. Markus Eberharter przygląda się niedawno odkrytemu zbiorowi książek należących do Aleksandra Brücknera, przechowywanemu w Berlinie. Autor opisuje językową strukturę zbioru, sposób gromadzenia i rolę, jaką zbiór odgrywał w pracy naukowej Brücknera. Podobną perspektywę prezentuje dr Jacek Kordel, badając kolekcję gdańskiego adwokata i notariusza Mariana Bielewicza zgromadzoną z kolei w Dreźnie, stwarzającą ciekawe możliwości dla badań nad historią książki, literaturą i relacjami kulturowymi. Wreszcie prof. Paweł Zarychta i prof. Iwona Piechnik omawiają spuściznę Humboldta w Bibliotece Jagiellońskiej, szczególnie zwracając uwagę na wyzwania pojawiające się przy katalogowaniu autografów oraz problemy techniczne i organizacyjne.
Wątek filologiczny i lingwistyczny rozwija dr Giulio Vaccaro w swoim włoskojęzycznym tekście, opisując projekt CorTIM, czyli korpus tekstów pochodzących ze środkowych Włoch, będący punktem wyjścia do badań nad historią języka włoskiego, zmianami języka i literaturą regionalną. Ksiądz dr Michał Sołomieniuk natomiast przenosi czytelnika w średniowiecze, analizując księgi liturgiczne i rękopisy biblijne z okresu od IX do XII wieku z Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie. Z kolei dr Elżbieta Zarych bada autografy rodzin von Arnim i Brentano z kolekcji berlińskiej, przechowywanej w Bibliotece Jagiellońskiej, dzięki której czytelnik może poznać bogate relacje literackie, kulturalne i społeczne tego wyjątkowo twórczego środowiska, jak też problemy w katalogowaniu, identyfikacji i konserwacji dokumentów z tego zbioru. We współautorskim artykule prof. László Kálmán Nagy, dr Patrícia Pászt i prof. Iwona Piechnik prezentują dwa nieznane listy Józsefa Teleki i Jánosa Nagy z lat 1838 i 1851, związane z początkami Węgierskiej Akademii Nauk.
Silnie obecny jest również wątek historii i roli zawodów związanych z książką oraz praktyk bibliotecznych. Prof. Agnieszka Chamera-Nowak bierze pod lupę zawód typografa w Polsce w czasach komunizmu: zastanawia się, jak praca typografa wpisywała się w przemiany polityczne, kulturalne i technologiczne w tym okresie oraz jakie były jej ograniczenia i możliwości. Prof. Grzegorz Gmiterek przedstawia oryginalne badania empiryczne dające obraz tego, w jakim stopniu biblioteki publiczne w mniejszych miejscowościach wykorzystywały platformę Facebook w ostatnich latach i jakie były tego efekty. Dr Agnieszka Fluda-Krokos zwraca uwagę na znaczenie metadanych rękopisów w katalogach online, analizuje, co i w jaki sposób jest opisywane, jakie dane są uwzględniane lub pomijane, przygląda się też jakości metadanych, ich przydatności dla badaczy oraz problemom standaryzacji i identyfikacji rękopisów. Dr Artykuł Sebastiana Kotuły podejmuje refleksję nad transformacją kultury książki w kierunku współczesnej kultury bibliotekarskiej, zwłaszcza w świetle technologii informacyjnych. Autor analizuje, jak IT zmienia sposób przechowywania, udostępniania i docierania do książek, rękopisów czy zasobów cyfrowych, jakie są wyzwania i możliwości.
W dalszej części numeru pojawiają się artykuły skupione na społecznych rolach instytucji kultury. Dr Przemysław Krysiński, dr Natalia Pamuła i dr Giulia Conti opisują, jak włoskie instytucje GLAM wspierają różnorodność we współczesnych wspólnotach i społeczność LGBTQ+, omawiają przykłady, strategie komunikacyjne i rolę polityki instytucjonalnej. W bardzo ciekawym tekście prof. Monika Rudaś-Grodzka i prof. Katarzyna Nadana-Sokołowska prezentują działalność Archiwum Kobiet, swoistej internetowej bazy danych kobiecych pamiątek autobiograficznych, ukazując je jako przestrzeń pracy z pamięcią i czasem. Są to wyniki dwóch projektów badawczych realizowanych w Instytucie Badań Literackich PAN przez ponad dziesięć lat – Archiwum Kobiet: Pisarki oraz Archiwum Kobiet: Kontynuacja. Numer zamyka studium bibliometryczne prof. Małgorzaty Kowalskiej-Chrzanowskiej, prof. Marioli Antczak i dr. Zbigniewa Gruszki analizujące zainteresowanie problematyką bibliotek akademickich w Polsce w świetle danych z bazy SCOPUS, m.in. tego, które zagadnienia były najczęściej poruszane, a jakie obszary polscy badacze pomijają.
W bieżącym roczniku dodano na końcu krótkie kalendarium przedstawiające najważniejsze wydarzenia w polskim i międzynarodowym świecie bibliotecznym.
Numer 13 ocenianego na 100 punktów czasopisma naukowego „Polish Libraries” na wielu poziomach – począwszy od analizy pojedynczych rękopisów, przez refleksję nad funkcjonowaniem bibliotek, aż po badania nad współczesną rolą instytucji kultury w kształtowaniu społecznych praktyk i wartości – daje świadectwo tego, jak historia i współczesna obecność książki, języka, literatury, mediów społecznościowych i innych praktyk kulturowych łączą się w bibliotece jako miejscu pamięci, nowoczesności, wiedzy i dialogu.
Cały numer jest dostępny bezpłatnie na stronie polishlibraries.bn.org.pl oraz w wersji papierowej w księgarni internetowej.
