Od rekordu do rekordu. Podsumowanie konferencji dotyczącej funkcjonowania i rozwoju Połączonych Katalogów
W dniach 17–18 listopada 2025 roku w Bibliotece Narodowej odbyła się druga edycja „Konferencji użytkowników Połączonych Katalogów”. W Warszawie spotkało się liczne grono bibliotekarzy, praktyków, dyrektorów bibliotek, administratorów systemów bibliotecznych oraz przedstawiciele bibliotek chętnych do przyłączenia – 250 osób w części plenarnej (17 listopada) i 300 uczestników warsztatów (18 listopada). Tak więc nie tylko powtórzono rekord frekwencji z czerwcowej konferencji, ale także potwierdzono, że Połączone Katalogi stają się narzędziem realnie integrującym środowisko katalogowe w Polsce.
Połączenie doświadczeń bibliotek
Pierwszy dzień obrad skupił się na wystąpieniach plenarnych. W sesji otwierającej dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej, przedstawił rolę i znaczenie Połączonych Katalogów, wskazując na rosnące zainteresowanie bibliotek oraz dynamiczny rozwój infrastruktury opartej na zintegrowanym systemie zarządzania zasobami bibliotek. Podsumował także pięcioletnie efekty realizacji „Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025”, Priorytetu 1. Poprawa oferty bibliotek publicznych, Kierunku Interwencji 1.2. Budowa ogólnokrajowej sieci bibliotecznej poprzez zintegrowany system zarządzania zasobami bibliotek, w ramach którego do Połączonych Katalogów przyłączono 142 biblioteki.
Warto zaznaczyć, że w tym okresie Biblioteka Narodowa wspierała również wdrożenia w innych książnicach o zróżnicowanych profilach, systematycznie rozszerzając bazę o rekordy z zakresu m.in. nauk inżynieryjno-technicznych, medycznych, gospodarki żywieniowej, marynistyki, historii morskiej, kultury fizycznej, a także o kolekcje specjalne i unikatowe materiały o charakterze naukowym, kulturowym i historycznym oraz bibliografie regionalne.
Wymiernym efektem wykorzystania Połączonych Katalogów jest 860 mln wejść i pobrań rekordów od stycznia do października 2025 roku.
W kolejnych wystąpieniach uczestnicy poznali praktyczne aspekty pracy w systemie, prezentowane przez Kacpra Trzaskę, zastępcę dyrektora BN. Perspektywę Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, którą (w imieniu dr. Krzysztofa Nierzwickiego) przedstawiła Agnieszka Kościelniak-Osiak. Z kolei Tanya Tolubayev, reprezentująca dostawcę oprogramowania, zaprezentowała zakres współpracy Biblioteki Narodowej i Clarivate na rzecz pełniejszego dostosowania systemu do potrzeb polskich bibliotek.
Popołudniowa część programu obejmowała wystąpienia przedstawicieli bibliotek technicznych, uniwersyteckich, wojewódzkich i gminnych – prezentacje te podkreśliły wagę jednolitych standardów opracowania zbiorów oraz praktyczne profity płynące z korzystania ze wspólnego katalogu. Z mównicy przekazano również rekomendacje oraz podzielono się dobrymi praktykami z własnych wdrożeń.
Wieczorem uczestnicy mieli okazję zwiedzić Skarbiec Biblioteki Narodowej w Pałacu Rzeczypospolitej oraz wziąć udział w kuratorskim oprowadzaniu po wystawie czasowej Jam posełkini jego. Język i emocje polskiego średniowiecza. Dzień zakończyło spotkanie sieciujące, tworzące przestrzeń do nieformalnych rozmów, wymiany doświadczeń i budowania relacji między bibliotekami.
Bogaty program warsztatów tematycznych
Ostatni dzień konferencji miał formę intensywnych warsztatów przygotowanych przez pracowników poszczególnych zakładów Biblioteki Narodowej. W 20 warsztatach tematycznych wzięło udział blisko 300 osób. Jednym z najpopularniejszych warsztatów był ten poświęcony praktycznemu wykorzystaniu narzędzi sztucznej inteligencji wspomagających katalogowanie książek i artykułów, testowanych w centralnej bibliotece państwa od marca tego roku.
Program obejmował cztery równoległe sesje, podczas których omawiano zagadnienia kluczowe dla codziennej pracy bibliotekarzy, dotyczące m.in.:
- katalogowania książek, artykułów, czasopism, druków ulotnych, rękopisów, starodruków, ikonografii, map, nagrań dźwiękowych, filmów, e-booków i audiobooków,
- przepisów katalogowania, w tym kwestii wariantów wydań,
- rekordów i ich deduplikacji, modyfikacji i wyszukiwania,
- tworzenia zestawów i szablonów rekordów zasobu, egzemplarza i bibliograficznych,
- prezentacji nowości i popularnych serii w katalogu on-line, a także wykorzystania aplikacji mobilnej,
- generowania raportów statystycznych i wykazów kontrolnych,
- ubytkowania i prac ewidencyjnych.
Dopełnieniem programu było zwiedzanie czytelń Biblioteki Narodowej oraz prezentacje dotyczące digitalizacji i konserwacji zbiorów. Konferencję poprzedziło uroczyste wydarzenie otwierające: przejęcie przez dyrektora BN przewodnictwa Światowej Konferencji Dyrektorów Bibliotek Narodowych (CDNL).
Połączone Katalogi wspólną korzyścią
Konferencja uwidoczniła, że biblioteki w całej Polsce coraz mocniej identyfikują się z ideą wspólnego katalogowania. Wystąpienia, rozmowy kuluarowe i wysoka frekwencja pokazują, że środowisko biblioteczne widzi w Połączonych Katalogach realną wartość w postaci oszczędności pracy, spójności danych, wysokiego standardu katalogowania, większej widoczności zbiorów.
Wspólna praca nad standardami katalogowania, integracją zasobów i rozwijaniem nowoczesnych narzędzi bibliotecznych pozwala patrzeć z optymizmem w przyszłość Połączonych Katalogów. Konferencja potwierdziła, że środowisko bibliotek w Polsce jest gotowe na jeszcze większą współpracę i dalszą integrację – a Biblioteka Narodowa pozostaje centrum tych działań.
Kolejna edycja konferencji jest planowana pod koniec lutego 2026 roku.
