Uroczystość przekazania Biblioteki Hectora Hodlera do BN - Aktualności - Biblioteka Narodowa

Dzięki porozumieniu Biblioteki Narodowej i Światowego Związku Esperantystów (Universala Esperanto-Asocio, UEA) do Warszawy z Rotterdamu przewieziono blisko siedem i pół tony unikatowych materiałów z biblioteki i archiwum UEA. W kilkudniowym pakowaniu wzięli udział pracownicy BN oraz pracownicy i wolontariusze UEA. Działaniom bibliotekarzy i wolontariuszy towarzyszył w siedzibie UEA portret Ludwika Zamenhofa, twórcy esperanto, urodzonego w rodzinie żydowskiej w Białymstoku.

Witając gości, dyrektor Biblioteki Narodowej dr Tomasz Makowski powiedział, że dzięki umowie ze Światowym Związkiem Esperantystów: „dzisiaj świętujemy przyjazd do Polski wspaniałej biblioteki Hectora Hodlera. To jedna z największych, najbardziej kompletnych bibliotek gromadzących światową historię ruchu esperanto. Dla Polaków jest to część naszej własnej historii, bowiem język esperanto i początek ruchu esperanto w Polsce dał Ludwik Zamenhof. To zawsze będzie część polskiego dziedzictwa” - podkreślił Makowski. Podziękował wszystkim tym, dzięki którym „przyjazd przeszło siedmiu ton książek, czasopism, pocztówek, materiałów archiwalnych od XIX wieku do dzisiaj, niemal komplet zarówno publikacji, jak i materiałów archiwalnych, dokumentujących esperanto w każdym kraju, znajduje się w bibliotece. Przed nami konserwacja tego ogromnego zbioru, katalogowanie. (...) Zamierzamy wydać katalog drukowany całości, ale także zamierzamy złożyć wniosek o wpis – doświadczenia, które jest zawarte w bibliotece Hodlera – na Listę Pamięci Świata UNESCO” – zapowiedział dyrektor BN. Zapewnił, że polska Biblioteka Narodowa gwarantuje to, że „o esperanto nigdy nie zapomnimy i to będzie zawsze przypominane, jako część światowego dziedzictwa, również polskiego”

Wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę, że „Biblioteka Narodowa od dziś staje się centrum dokumentacji esperanto. Życzę, by unikatowe zasoby, poddane fachowej opiece Narodowej Książnicy, były w pełni wykorzystywane nie tylko przez badaczy i specjalistów, ale także przez miłośników oraz kontynuatorów idei esperanto” – podsumował wicepremier.

Prezes Universala Esperanto-Asocio dr Duncan Charters powiedział, że „bardzo się cieszy, że kolekcja wraca do źródła, do miejsca, które jest miejscem narodzin języka esperanto. Istotne jest to, że esperanto jest częścią dziedzictwa nie tylko narodowego Polaków, lecz również międzynarodowego dziedzictwa kulturowego” – zwrócił uwagę. Jak mówił, „Światowy Związek Esperantystów cieszy się, że znalazł dobry dom dla tej wspaniałej kolekcji. Wierzymy, że polska Biblioteka Narodowa będzie w stanie jak najlepiej chronić te kolekcję” 

Najcenniejszą część zbioru stanowi Biblioteka Hectora Hodlera, jeden z największych na świecie księgozbiorów esperanto, z historią sięgającą 1908 roku i działalności Szwajcarskiego Towarzystwa Esperanto w Genewie oraz zakupu poczynionego w 1912 roku przez syna wybitnego malarza Ferdinanda Hodlera – Hectora Hodlera (1887–1920), szwajcarskiego esperantystę, współzałożyciela UEA, i jego pośmiertnego daru dla UEA. To blisko trzydzieści tysięcy książek, roczników czasopism, pudeł fotografii i płyt. Wśród nich również jedne z pierwszych drukowanych publikacji w esperanto z końca XIX wieku. Znaleźć tu można również interesujące polonica – tłumaczenia na esperanto zarówno klasyki polskiej literatury, jak i literatury współczesnej.

Wśród materiałów z archiwum UEA włączonych do zbiorów BN znajdują się m.in.: zbiór dokumentujący działalność UEA (w tym dokumenty organizacyjne, korespondencja z członkami, prace na konkurs literacki),  piękna kolekcja rzadkich pocztówek w esperanto, plakaty upamiętniające kolejne wydarzenia z życia UEA (światowe kongresy, zjazdy, rocznice), nagrania kursów do nauki esperanto (na płytach winylowych, kasetach vhs, kasetach magnetofonowych i płytach cd), gry i zabawki dla dzieci uczące esperanto przez zabawę, albumy fotograficzne, pamiątkowe pieczęcie.

Biblioteka Hectora Hodlera oraz materiały z archiwum UEA poddawane są obecnie planowej, sukcesywnej dezynfekcji oraz kontroli konserwatorskiej, następnie zaś będą katalogowane, a z czasem również zdigitalizowane. Dzięki darowi polska Biblioteka Narodowa stanie się głównym centrum dokumentacji esperanto dla badaczy z całego świata. To ważna część dziedzictwa światowego i polskiego.

Po uroczystości odbyło się seminarium poświęcone znaczeniu Esperanto i kolekcji Hectora Hodlera w którym wzięli udział:

Prof. Pascal Dubourg Glatigny (CNRS, Paris), The challenge of conserving a transnational heritage: the future of the Hector Hodler collection
dr Ida Stria (Uniwersytet Warszawski), Dostępność esperanckich zasobów bibliotecznych z perspektywy językoznawczej
Prof. Denis Eckert (Géographie-cités, Paris / Centre Marc Bloch, Berlin), Warsaw as a starting point for the diffusion of lingvo internacia: The first Esperanto textbooks and dictionaries and their authors (1887–1890)
Prof. Marek Nahajowski (Akademia Muzyczna w Łodzi), Esperanto w świecie nauk o muzyce – stan obecny i perspektywy dalszego rozwoj